|
Wymiary antropometryczne
Do kształtowania stanowiska pracy pod kątem wygody użytkownika i funkcjonalności projektowanych elementów niezbędna jest znajomość wymiarów człowieka, zwanych wymiarami antropometrycznymi. Ich wykorzystanie umożliwia ustalenie wielkości przestrzeni pracy, adekwatnych rozmiarów powierzchni pracy i jej wysokości, rozmiarów siedzisk i urządzeń pracowniczych oraz optymalne rozmieszczenie wymienionych elementów, urządzeń sygnalizacyjnych i sterowniczych względem siebie i względem użytkownika.
W praktyce istnieje podstawowa trudność, wynikająca ze znacznego zróżnicowania wymiarów (i innych cech, jak siła) poszczególnych członków populacji. Jego podłożem może być pochodzenie etniczne, płeć, wzrost, rozwój, stadium wiekowe czy klasa społeczna i zawodowa. Wspomniana trudność uniemożliwia zasadniczo stworzenie optymalnego stanowiska pracy, którego ukształtowanie przestrzeni pokrywałoby się z potrzebami wszystkich pracowników. Często w projektach uwzględnia się oczywiście regulowalność pewnych elementów stanowiska pracy, która wyrównuje indywidualne różnice, jednakże względy ekonomiczne i technologiczno-konstrukcyjne ograniczają możliwość pełnej adaptacyjności parametrów stanowiska do pracownika.
Rozkład częstości cech antropometrycznych
Rozkład częstości cech antropometrycznych zwykle przybiera postać rozkładu Gaussa. Dlatego też w przypadku, gdy nie ma możliwości projektowania dla 100% populacji, zaleca się w literaturze przyjęcie jako graniczne przy projektowaniu miejsca pracy, wartości cech odpowiadające 5 i 95 centylowi. Ponieważ centyl jest punktem na skali ocen, poniżej lub powyżej którego znajduje się określony procent przypadków, 5 centyl będzie wyznaczał wartość cechy, która jest przekroczona minimum przez 5%, a maksimum przez 95% populacji. Analogicznie wnioskując 95 centylowi będzie odpowiadała wartość cechy, którą przekracza zaledwie 5%, a nie osiąga aż 95% populacji.
Przedział ufności 95% lub 90% (jedna lub dwie wartości progowe) będzie oznaczał, że projekt stanowiska pracy będzie pomijał wymagania członków populacji o najmniejszych i/lub największych wymiarach (branych przez projektanta pod uwagę). Tym samym odsetek osób, dla których przestrzeń stanowiska pracy nie będzie dostosowana wyniesie w przybliżeniu odpowiednio 5% i 10%.
Fizyczne modele człowieka
- Model dwuwymiarowy
Najczęściej stosowane wzorce są profilem poprzecznym sylwetki człowieka. Najdogodniejsze w stosowaniu są manekiny wykonane w takiej skali, w jakiej jest sporządzony rysunek projektowanego układu lub jego makieta.
- Model trójwymiarowy
Stosowany w zwłaszcza w stadium konwergencji i ewaluacji rozwiązań w projektowaniu, jak i podczas prób dokonania korekty w istniejących już układach ergonomicznych. Są one wykonane w różnej skali , do wymiarów człowieka włącznie. fantomy odpowiadające naturalnym wymiarom człowieka mogą być stosowane w odniesieniu do oryginalnych elementów stanowiska pracy, bądź też w odniesieniu do urządzeń prototypowych.
- Probanci
Są to osobnicy o prawidłowej budowie i proporcjach ciała, którzy swoimi wymiarami odpowiadają wymiarom osobnika 5- , 50- , 95 - centylowych, dzięki czemu mogą być wykorzystani do oceny stopnia dostosowania przestrzennego makiety ( skali 1:1) lub prototypu danego urządzenia do wymiarów ciała i zakresów ruch człowieka będącego w określonej pozycji. Stosuje się je najczęściej w etapie projektowania stanowisk pracy.
- Komputerowa realizacja metody manekinów
Idea realizacji polega na tym , że w pamięci zewnętrznej komputera umieszcza się zbiór odcinków obrazu stanowiska pracy oraz zbiory odcinków obrazów poszczególnych części manekina dwuwymiarowego. W najprostszych przypadkach można zamieścić w pamięci komputera jedynie punkty skrajne z obrysu manekina, np. łokieć , piętę itp. Możliwości ruchowe manekina są zdeterminowane punktami obrotu oraz ich zakresami kątowymi i odpowiednio zdefiniowane do ich wykorzystania w realizacji komputerowej.
Jeszcze lepsze wyniki otrzymuje się przy wykorzystaniu fantomów trójwymiarowych.
Laboratorium Ergonomii Politechniki Wrocławskiej udostępnia wersję demonstracyjną aplikacji o nazwie Apolinex, pozwalającą na używanie komputerowego modelu człowieka w środowisku AutoCADa. Opis programu wraz z odnośnikiem do programu instalacyjnego Apolinexa znajduje się w sekcji Autorskie programy komputerowe
|
|  |
| Laboratorium Ergonomii: Godziny konsultacji i materiały wykładowe |
| Aktualne godziny konsultacji i materiały wykładowe poszczególnych prowadzących można znaleźć na stronie Katedry Systemów Zarządzania i Rozwoju Organizacji www.ksziro.pwr.edu.pl. |
Dodano: 2016-03-11 09:48:46
|
|
|
Zakład Z6
